Przeklyństwa w gwarze – pore przemyślyń

Casym, kie se tak cłowiyk poźre na góralscýzne w internecié (góralskié filmiki na yt, madlipz itp.) abo sié przýsłucho gwary co ponieftoryk ludzi, pojawio sié w głowié jakosi tako myśl, ze urosła nom moda na przeklyństwa w gwarze. Ponieftorzý zdajom sié mi barzyj cynić wulgarne „wyd*pcaj” jako zwycajne „bier sié stela”, abo powiedzom – za jednom reklamom – ze ik „w krzýzu je*ié”, kie mogliby pedzieć se, ze ik w krzýzak boli/łomié.

Nawet bywo tak, ze wymowiajom sié tym, ze ftosi kiesi rzekomo pedzioł, ze po góralsku zawse sýćko musi być mocniyjse i wyraźniyjse. Robiom se z tego jakisi wyznacnik góralskiego honoru – kie gwara nie be „umojono” brzýdźkimi słowami, to cosi bedzié jyj brakowało. Idzié to cynsto w porze z tym, ze ô swojom gware nie dbajom, „bo teroz to ludzié godajom choćjako”. Brakujé w tym jakiegosi takiego pomyślunku, ze jaki przýkłod dajys, na takom rzec sié zgodzos. Kie znano ôsoba szoli w internecié cý godo publicnié do mikrofonu, to takom popsutom gware syrzý dalyj i pokazujé ludziom, ze ôni tyz mogom tak niedbale godać. Ale nie to jes w tyj rzecý nogorse.

Nogorse jes to, ze cynsto skróś ik złego przýkładu wiele młodyk ludzi przestajé godać gwarom, bo „gwiazdy internetowe” robiom jyj złom reklame. Wychodzi wtej, ze gwara jes prymitywnom mowom wsioków, we ftoryj mozna pryndzyj nagrać kabaret, jako zrobić co barzyj ambitnego. Nie godom, ze mielibymy het przestać klońć, bo jednak przeklyństwa majom jakomsi swojom role w jynzýku, ale złom robote robime, kie wynosime je poza strefe prywatnom.

Zawse trza znać umiar i wiedzieć, kie co mozna pedzieć. W przýpodku gwary jes to jesce woźniyjse, bo ôd nos zolezý, cý pomozeme jyj być zwykłom mowom, ftorom mozna pourodzać na wiele tematów, cý bedziyme budować ôbroz Górola, ftory cały cos klnie i bez to nie sanujé swojyj włosnyj kultury.

Ale to juz musime wybrać sami. I nase medialne ôsoby.

/KŚ/